Kapadokya bölgesinin değişen sosyo ekonomik yapısı
Kültür Mustafa
Kapadokya milyonlarca yıl önce Erciyes, Hasandağı, Güllü Dağ'ın püskürttüğü lavların sonucunda meydana gelmiş bir doğa harikasıdır.
Uzak diyarlardan bu bölgeyi görmek için gelenlerin en çok cazibesini çeken peribacalarıdır. Hititler döneminden sonra Hristiyanların yaşadığı mağara ve yer altı şehirleri hala gizemini koruyor.
Bu bölgeyi ilk, 1977 Taksim Olaylarının yaşandığı bir pazar günü okul arkadaşlarımla ziyaret etmiştim. Bu yüzden bu trajik tarihi hiç unutamam. O yıllarda müze ve ören yerleri daha henüz koruma altına alınmamıştır. Çok kilise ve yeraltı şehirlerinin içinde bulunan resimler bilinçsizce tahrip edilmiştir.
O yıllarda bölge insanı buranın kendileri için ekmek kapısı olacağından habersizdi.
1984 yılından sonra bölge artık turizme açılmaya başladı.
Bu yıllar benim de kendi mesleğime ek olarak hediyelik turistik eşyalara yönelmemin başlangıcı oldu.
O yıllarda bütün hediyelik ürünler -yerli, yöresel eşyalar- kimi Ankara'dan kimi Konya'dan getiriyordu.
Soğanlı köyünün el emeği bebekleri ilgi görüyordu.
Yine o yıllarda çıkan Fatih Kısaparmak'ın 'Kilim' şarkısı,sümer bez fabrikasının kilim desen kumaşlarının ilgi gördüğü yıllardı. Yelek ve şapka yapılan kilim desenli kumaşlar turistlerin çok ilgisini çekiyordu.Daha sonra Antepliler ünlü kilim desen savanları ile bölgenin sosyo ekonomik gelişimine katkı sağladılar.
Artık pazar büyümüştü. Büyüyen pazarda küçük üreticilere yer yoktu. Pasta büyüyordu ama paylaşım azalıyordu.
Benim de emek verdiğim peri bacaları işlemeli şapkalarının logoları taklit ediliyor; Çin malı ürünler pazarda yer alıyordu. 2000'lerin sonunda o bölgede açılan işyerleri bir süre iyi gitmesine rağmen Çin mallarının bölgeye girmesi ile rekabet gücünü kaybetti.
Sonunda hepsi kapandı ve bu durum yöre halkının işsiz kalmasına sebep oldu.
Tabii bu gelişmelerin sonucunda yabancılar da ilgi gösterdi bölgeye. Evler yüksek fiyatlara satılmaya başlandı. Ürgüp ve Göreme halkı kendi evlerini satarak Nevşehir de yaşamaya başladı.Yabancı kadınlara ilgi büyük oldu. Göreme çok uluslu bir gelinler topluluğu haline geldi. Göreme'nin kızları da civar köylere gelin gitmek zorunda kaldı.
Ünlü yazarlar gazetelerde röportaj yapmak için yeni konu bulmuşlardı. Yabancı gelinler çok ilgi görüyordu.
Bir tv serisi olan Asmalı Konak da, çok yerli turistin bölgeye gelmesine vesile oldu. Bu ziyaretler bölgeyi zenginleştirdi.
Zamanla balonla seyahat başladı. Sabahın erken saatlerinde başlayan bir saatlik turlar, aslında çok sayıda şirket bu alanda hizmet vermesine rağmen fahiş fiyatlara -şimdi 3 bin ile 7 bin TL arasında- balonla tepeden bölgeyi seyretme keyfi yaşatmaya başladı.
El sanatları satışları artık gözde olmaktan çıktı.
Örneğin, çok önceden tanıdığım bir müşterim, gecelik oda fiyatlarının en az 2 bin TL'den başlaması nedeniyle, yeni aldığı kararla iş yerini pansiyon yapmaya karar verdi. Böylece el işleri satan yerler bir başka hizmet alanına yöneldi.
Ben ise, peribacalı işlemeli şapkalarımı herşeye rağmek devam ettirmek kararındayım.
Göreme artık çok uluslu bir kozmopolit bir köy olma yolunda ilerlerken, böyle milli değerlerimizin el değiştirmesi ya da yok olması da kaçınılmaz son oldu.
