Sivas Kongresi ve önemi
Atatürk'ün "Burada bir milletin kurtuluşunu hazırlayan kararlar verildi." sözüyle önemini vurguladığı, ulusal kurtuluş mücadelesine ışık tutan kararların alındığı, Sivas Kongresi'nin 103'üncü yıl dönümü, çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi 103 yaşında. Ulu önderin 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla başlayan Milli Mücadele’de Amasya ve Erzurum’dan sonraki kritik durak Sivas oldu.
4 Eylül’de başlayan ve 11 Eylül’de sonuçlanan Sivas Kongresi, seçilen temsilcileriyle yurdun tamamını kapsayan ilk örgütsel faaliyet özelliğine sahip. Bu özelliğiyle ‘Milli Meclis’ işlevi gören kongrede başta ‘manda ve himaye’nin reddi olmak üzere şu önemli kararlar alındı:
1. Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
3. İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4. Kuvayı Milliye’yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hâkim kılmak temel esastır.
5. Manda ve himaye kabul edilemez.6. Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclisi Mebusan’ın derhal toplanması mecburidir.
7. Aynı gaye ile milli vicdandan doğan cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti” adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir.
8. Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir.
SİVAS KONGRESİ'NDEN CUMHURİYET'İN İLANINA GİDEN SÜREÇ
Atatürk başkanlığında 4-11 Eylül 1919 tarihlerinde gerçekleştirilen Sivas Kongresi ile Mustafa Kemal Paşa'nın gençlik yıllarından beri düşündüğü ve seslendirdiği, Samsun'a çıktığı andan itibaren resmi yazışmalarında en önemli mesele olarak yer verdiği ‘milli egemenlik’ ve ‘milli irade’ kavramları devlet hayatına yansıtılmaya başladı.
Halkın bütününü kapsayan ilk örgütsel faaliyet Sivas'ta gerçekleştirildi ve Sivas Kongresi, şekli ve içeriği itibarıyla adeta milli bir meclis işlevi gördü. Kongrede yeni seçilen üyelerin katılımıyla yurdun tamamını kapsayan Heyeti Temsiliye, ülkenin kaderinde birinci derecede söz sahibi bir kurul halini aldı, ulusal hareketin meşru organları biçimlendirilmiş oldu.
Sivas Kongresi, 7 günlük çalışmayla devletin önündeki engelleri ortadan kaldırarak, halkı bir bütün halinde, çizdiği program doğrultusunda harekete geçirmeyi sağladı. Bu hareket, 9 Eylül 1922'de büyük bir zafere kapı açıp, 29 Ekim 1923'te ise Cumhuriyet'in ilanıyla taçlandı.
Bakmadan Geçme
